مواد اولیه مورداستفاده در ساخت لعاب فلز
برابر اظهارنظر کارشناسان مختلف ذخیره مواد خام الی موردنیاز برای تولید رنگها و پلاستیکها در اعماق زمین رو به اتمام است این مواد الی شامل نفت، زغالسنگ و گاز است. منبع مواد خام اولیه تمامی لعابها پوسته زمین است و معادن مختلف موجود در آن سرشار از مواد اولیه موردنیاز لعاب میباشند و آخرین برآوردها حاکی از پایانناپذیر بودن این معادن است پلاستیکها و رنگها بهعنوان پوشش محافظ سطوح فلزی با لعاب در رقابت میباشند ولی با توجه به پایان یافتن ذخائر مواد الی در آیندهای نهچندان دور نهایتا لعاب نقش برتری را در حفاظت از سطوح فلزی خواهد داشت و صنایع مختلف اجباراً باید در توسعه صنعت لعاب جدیت بیشتری به خرج دهند. با توجه به بینظیر بودند کیفیت ظاهری لعاب و همچنین امکان ایجاد نقصان در تقاضای مصرفکنندگان نسبت به عرضه بعید به نظر نمیرسد که تقاضا بهسوی محصولاتی با عمر طولانیتر متمایل گردد و در آن هنگام محصولات و قطعات لعابی نقش برتری ایفا خواهند کرد.
استفاده از مواد خام برای تهیه لعاب
در بین مواد معدنی که برای تولید و ساخت لعابها مورداستفاده قرار میگیرند. ترکیبات بور از بیشترین اهمیت برخوردار میباشند. لعابهای جدید حاوی بیش از %۲۵ اسید بوریک میباشند. وجود این مقدار اکسید بور در لعابهای آستری و رویه این امکان را فراهم میسازد که دولایه با یکدیگر و در درجه حرارت بین ۸۰۰ تا ۸۵۰ درجه سانتیگراد پخته شوند. از طرفی در درجه حرارتهای پایین در لعابهای محتوی بور، ایجاد پیوند مناسب بین سطح فلز و لعاب امکانپذیر است. چنین لعابهایی ایجاد سطوح سالم و بدون نقص را نیز، تضمین میکنند. وجود بور در لعاب بهطور قابلتوجهی از بروز عیوبی که بهگونهای اجتنابناپذیر در قطعات لعابکاری شده مشاهده میشوند، از قبیل لکههای خال ماری ۱ و تاولزدگی ۲ جلوگیری میکند.
در حال حاضر از اکسید بور تنها در ترکیب لعابهایی که نیاز به مقاومت بالا در برابر اسیدها دارند، مثل لعابهای موردنیاز برای لوازمخانگی، با نسبتهای زیاد استفاده میشود.
مواد خام برای لعابها
ازآنجاییکه لازم است اشیاء لعابکاری شده دارای کیفیتی یکنواخت، مناسب و پایدار باشند، مواد خامی که برای ساخت لعابها مورداستفاده قرار میگیرند باید از خواص پایداری برخوردار باشند.
اکثر مواد خامی را که برای ساخت لعابها مورداستفاده قرار میدهند و مواد معدنی تشکیل دادهاند.
عوامل مؤثر در کیفیت قیمت تمامشده لعاب
انتخاب مواد اولیه برای ساخت لعابها بر اساس تعدادی از عوامل مختلف پایهگذاری شده است ازجمله این عوامل میتوان به قیمت. میزان دسترسی به مواد اولیه که بستگی به موقعیت محلی دارد و بالاخره خدمات معتبر به مصرفکنندگان اشاره کرد جدولهای مهمترین مواد خام و همچنین عملکرد هر یک در لعاب که برای تولید لعاب استفاده میشود کمک شایانی به مصرفکنندگان در انتخاب مواد اولیه مینماید.
تولید و ساخت لعاب
امروزه صنعت لعاب سازی پیشرفت قابلتوجهی نموده و اکثر کارخانجات تولیدی با استفاده از دانش فنی، تجهیزات و آزمایشگاههای مجهز قادر به تهیه و تدارک مواد اولیه مناسب خود هستند.
بهطورکلی مواد اولیه مورد مصرف برای تولید لعاب فلز را میتوان در دودسته اصلی تقسیمبندی نمود:
دسته اول مواد معدنی هستند که بعد از استخراج، عملیات شستشو و تغلیظ بر روی آنها انجامگرفته و پس از آرایش و دانهبندی با فرمول شیمیایی مشخص در اختیار سازندگان لعاب قرار میگیرند.
دسته دوم که سهم زیادی از مواد اولیه مورد مصرف لعاب را شامل میشوند، مواد شیمیایی پروسس شده با فرمول شیمیایی دقیق هستند. این مواد معمولاً بهصورت بستهبندی با ترکیب شیمیایی مشخص در اختیار سازندگان لعاب قرار میگیرند. در کارخانههای تولید لعاب، مواد دقیقاً توزین شده و توسط مخلوطکنهای مناسب و تا حد امکان بهطور یکنواخت مخلوط میشوند.
نگهداری مواد اولیه لعاب به شکل گرانول در مقایسه بافرم پودری مناسبتر است.
تا ۱۳۵۰ درجه سانتیگراد ذوب نموده تا مواد خام موجود در آنها تشکیل مخلوط یکنواختی بدهند. در صورت استفاده از کورههای دوار عملیات ذوب بهصورت ناپیوسته صورت میگیرد.
از ذوب مواد داخل کوره، مواد مذاب را بهمجرد خارج شدن وارد آب سرد نموده و درنتیجه به علت شوک حرارتی واردشده مواد به شکل گرانولهایی درآمده که نهایتاً آنها را خشک مینمایند.
بهمنظور تولید لعاب بهصورت انبوه از دستگاههای پیوسته استفاده میشود. در این روش مواد خام ازیکطرف وارد کوره شده و از طرف دیگر مواد مذاب خارجشده را از بین غلتکهایی که در داخل آنها جریان آب سرد جاری است عبور میدهند. صفحات نازک ایجادشده لعاب پس از خرد شدن بهعنوان محصول عمل و تحت عنوان پولک لعاب ۱ به بازار میشوند.
سوخت مورداستفاده برای کورههای معمولاً نفت یا گاز میباشد. البته ازآنجاییکه لعابها در حالت مذاب هادی جریان الکتریسیته میباشند، امروزه از کورههای الکتریکی نیز جهت ذوب لعابها استفاده میشود.
معمولاً جهت ذوب مقادیر کم تا متوسط لعابها از کورههای باکسی یا دوار که نوع ویژهای از کورهها میباشند استفاده میشود و برای تولید مقادیر بیشتر، استفاده از کورههای ذوب پیوسته بهتر و مناسبتر از انواع دیگر است. با توجه به تماس مواد مذاب با جداره داخلی کورهها، انتخاب جدارهایی باکیفیت مناسب توصیه میگرد.